Dış politika, kısaca, uluslararası hukuk ve teamüllere uygun olarak, ülkelerin ulusal çıkarlarının ülke sınırlarının dışın da savunulması demektir. Her ne kadar araların da ifade benzerliği olsa da, Uluslararası Politika ve Uluslararası İlişkiler kavramları, dış politika kavramından içerik olarak, az da olsa farklılık arz etmektedir. Uluslararası politika, bir ülkenin uluslararası platformlar da, politik, ekonomik ve askeri gibi benzer konular da, ülke çıkarları için sergilediği tutum ve davranışlardır. Örneğin, Birleşmiş Milletler, NATO, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi ve OCDE gibi uluslararası örgütler ve toplantılarda ki faaliyetleridir. Uluslararası İlişkiler, bir ülkenin ekonomik, politik, askeri, kültürel ve sportif gibi her türlü ilişkisini içermektedir. Bir ülkenin uluslararası ilişkileri ikili, çoklu ve uluslararası platformları da içermektedir.
Her ülkenin dış politikasını belirleyen temel felsefesi ve o ülkeyi oluşturan temel faktörlerin rolü vardır. Bunlara ilave olarak bütün ülkelerin dış politikalarının belirlenmesin de, ortak temel ögeler de vardır. Bunlar 1- Ülkenin coğrafyası, 2- Ülkenin tarihi’dir. Bunlara ilave olarak, dış politikanın belirlenmesin de önemli olan diğer faktörler de mevcuttur. 1- Ülkenin rejimi, 2- Ülkenin içinde bulunduğu medeniyeti ve sahip olduğu kültürü, 3- İnsan kalitesi, 4- Halkın sahip olduğu siyasi, ekonomik, askeri vd mirası, 5- ülkenin komşularının niteliği, 6- Halkın etnik ve dini yapısı, 7- Yönetimin, ideolojik ve politik tutumu, 8- Komşularla toprak, etnik, dini, psikolojik ve ekonomik sorunlardır. Bir ülkenin dış politikasının genel amaçları; ülkenin toprak ve etnik bütünlüğünü korumak, ülkenin ve halkın itibarını korumak, ülkenin bağımsızlığını korumak, ülkenin doğal kaynaklarını ve zenginliklerini korumak, ülkenin somut ve somut olmayan değerlerini korumak, halkın ve ülkenin maddi ve manevi mirasını korumak ve ülkenin gelecek kaygılarını gidermek gibi amaçları vardır.
Türkiye, ülke olarak, çok farklı, karakteristik özelliklere sahiptir: İmparatorluk ardılı Müslüman bir ülkedir. Coğrafi olarak, Avrupalı, Kaf kaslı, Ak Denizli, Karadenizli, Ortadoğulu ve Balkanlı sıfatları vardır. Bu sıfatlardan sadece birini öne çıkartmak ve o bölge ülke rolünü oynamak, Türk dış politikasını zayıflatmak ve Türkiye’yi küçültmek anlamı taşır. Türkiye’yi gerçek rolünün dışına çıkartmak demektir. Dış politika, reel, rasyonel ve barışçıl olmak zorundadır. Dış politika da ideolojik, idealist, dinsel, mezhepsel ve romantik tutumlar tehlikelidir. Politikanın ülke çıkarlarına uygun faydacıl olması gerekir.
Türk dış politikasının temel felsefesi şunlardır: 1- Batıcı, 2- Barışçıl, 3- Başka ülkelerin iç işlerine karışmama, 4- Maceracı olmamadır.
Prof. Dr. Haydar Çakmak