Örf  Anane Adet, Gelenek ve Göreneklerimiz

Toplumda hepimizin kişiliği,  kanun koyucu bir yana önce annemizden, ailemizden aldığımız terbiye ile şekillenir, sonra da okul ve  çevre faktörleriyle yani dış etkenlerle kimlik kazanmaya başlar. Ancak unutulmaması gereken en önemli gerçek bu karede Atasözlerimizin  yarattığı kaostur.

*Ayağını yorganına göre uzat…Gel de mücadele ve çalışma azmi yok olmasın. Alenen insan tembelliğe teşvik ediliyor.  Yorganın kısa ise boyuna uygun yorgan edinmeye çalış çabala dememiş,,,,,

*Bana dokunmayan yılan bin yaşasın… Yahu yılan zararlıysa bir gün sana da sıra gelebilir, neden bin yıl yaşasın?

*Allah beterinden korusun… Her şerde bir hayır vardır… Beterin beteri var haline şükret dostum… Allahın ilahi kalemiyle yazılan hayırdır… Az yaşa çok yaşa akıbet gelir başa…Kul kurar kader gülermiş…İnsanın mazisi yaşadığı hayatın lanetiymiş…Yani hiçbir şeyle uğraşma kaderinde ne varsa onu görürsün. Başına gelen her şeye razı ol. Mücadele etme.

*Köprüden geçene kadar ayıya dayı de… Niye değersiz insanlara mecbur kaldığında değer veresin ki.

*Al gülüm ver gülüm… Rüşvete davetiye.

*Çocuğun azı karar çoğu çingeneye yarar. Çocuğu insan gibi yaşatacaksan çocuk sahibi ol dememiş.

* Ateş düştüğü yeri yakar. Doğru olsa bile seninle üzülen dostların ne olacak?

*El öpmekle dudak kirlenmez… Dudağını kirletecek birinin elini neden öpesin ki?

*El ile gelen düğün bayram…Kötülük kalabalık bir zümreye geldiyse neden umursanmasın ki. Hep birlikte mücadele etmeyi öğrensinler.

*Gidene dur denmez… Gerekiyorsa dur denir neden olmasın?

*Tok açın halinden anlamaz… Toklara açlığın ne olduğunu öğretin ki  yoksullara yardımı öğrensinler.

*Körle yatan şaşı kalkar… Kör köre parmağım gözüne demiş…Yanlış kişilerle berabersen hatalarını gör ve düzeltmeye çalış.

Şeklindeki atasözleri bizi tembelliğe, kaderciliğe, umursamazlığa iten, düşünme yorum yapma özelliklerini engelleyen sözlerdir. Tabii yine de Ata sözlerine haksızlık etmeyerek aşağıdaki sözlere de hakkını verelim.

*Gamlı Baykuş gibi kara kara düşünmek

*Eline, beline, diline sahip ol.

*Sıyrıldı paşalar, kellere kaldı köşeler

*Ahiret her yere eşit uzaklıktadır.

*Kim kazana kim yiye

*Kim kime dum duma

*Alma mazlumun ahını çıkar aheste aheste

*Her gördüğün sakallıyı baban zannetme

*Tok karnına boğazdan 40 lokma geçermiş, Diz yama tutar ama boğaz yama tutmazmış, Aç ayı oynamaz. Önce gözün, sonra karnın doysun.

 *Ölüler de zanneder diriler hergün helva yermiş

*İnsanın gözünü bir avuç toprak doyurur.

*Anasının çıktığı dala kızı salıncak kurarmış.

*Kurt kışı geçirir ama yediği ayazı unutmazmış.

*Öfkenin önces i delilik sonrası pişmanlıktır.

*Dünkü güneşle bugünkü çamaşır kurumaz.

*Yağmur olsa kimsenin tarlasına yağmaz.

*Çakalın eğlencesi aslan ayağa kalkana kadardır.

*Olmayınca akıl neylesin fikir; çalsın Abdurrahman oynasın Bekir.

*Camdan evi olan bakasının evini taşlamasın.

*Neden bu kavganın tek dayak yiyeni benim?

*Büküle büküle kaytan, öpüle öpüle şeytan olduk.

*Kibire karşı kibir sadakadır.

*Düğüne giden zurnaya, hamama giden kurnaya aşık olurmuş.

*Sen ağa ben ağa, bu ineği kim sağa?

*Köy yanar, deli saçını tarar.

*Her günah cezasını cebinde taşır.

*İnsan yaşattığını yaşamadan ölmez. Zulmün kılıcını çeken gün gelir aynı silahla öldürülür.

*Hiçbir iyilik cezasız kalmaz.

*Fikir hür olmazsa beden tutsaktır.

*Uçurtmanın ipi kopmuş hiçbirimiz tutmamışız.

*Elinde çekiç olan etrafındaki her şeyi çivi olarak görür.

*Suya girip timsaha kafa tutmak haddini bilmemektir.

*Denenmişi  aynı şartlarda denemek ahmaklıktır.

*Demirden korksak trene binmezdik.

*Katran kaynamakla olmaz şeker; kişinin soyu neyse ona çeker.

*Kıl olmayınca sakal ne yapsın?

*İntikam soğuk yenen yemektir. Tadı yoktur ama içini soğutur.

*Kime Müslüman desem, haç koltuğundan çıkar.

*Yüz verme arsız edersin, az verme hırsız edersin.

*Osmanlıyı at, Türk’ü inat yıkar.

*Krala ceza vereceksen öldüğünden emin olmalısın.

*Aklın varsa erken çözülürsün.

*Allah zalime müddet verir ama asla izin vermez.

*Kumarbaz her zaman kazanmaz. Marifet masadan kalkacağın zamanı bilmektir.

*Deli oğlanın çerezi akıllı kızın cebinde olur.

*Zamanında karar ver; karar vermezsen zarar verirsin.

*Akıllı oğlun var malı ne yapacaksın? Akılsız oğlun var yine malı ne yapacaksın?

* Davul sende, tokmak başkasında…

*Kel başa şimşir tarak.

*Kavun değil ki koklayasın.

*Hakim haklıyı haksız, avukat da haksızı haklı çıkarırmış.

*Sev seni seveni yok yoksul olsa, sevme seni sevmeyeni Mısır’a sultan olsa

*Sen seni bil sen seni, sen seni bilmez isen patlatırlar enseni.

*İt iti ısırmazmış.

*Çalma kapılarını yüzük taşıyla, çalarlar kapını hançer başıyla.

*Sonradan görme gavurdan dönmeye benzer.

*Bir elin verdiğini öbür el görmez.

*Tırnağın varsa başını kaşı

*Olmaya bir kişinin bahtı kavi talihi yar, hini hacette onun kehresi bile işe yarar.

 *Emanet ata binen çabuk iner.

*Cebi delik kabadayı

*Bir hırsız tuttum; getir gelsin gelmiyor, götür gitsin gitmiyor.

*Erken öten horozun kafasını keserler.

*Keçiye sormuşlar “niye leblebi gibi yapıyorsun?” diye; o da “Benim hünerim” demiş.

*Kar yuvarlanmış bulmuş topağını, tencere yuvarlanmış bulmuş kapağını.

*Böyle başa, öyle tarak

*Malın hayırlısı boğazdan aşağıya gidenmiş.

*Yağma Hasan’ın böreği

*Kaçan trenin arkasından koşma, yerine yenisi gelir.

*Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste.

*İt ile çuvala girmek

*Komşunu hırsız tutma, kapını kilitli tut.

*Gündüzün şerri gecenin hayrından iyidir.

*Kaçan balık büyük olur.

*Irmakta aynı su ilke iki kere yıkanamazsın.

*Akıllı hatır sayana kadar, deli oğlunu evlendirir, kızını da gelin edermiş.

*Batıl umdum haktan oldum; boynuz umdum kulaktan oldum.

*Dut buldun, kırmızısını arama…

*Vurduysan öldür.

*Ne doğrarsan aşına o gelir kaşığına

*Akrabanın akrabaya yaptığını akrep yapmaz demişler

*Deli deliyi görmeyince değneğini bırakmazmış.

*Deli deliyi, imam ölüyü severmiş.

*Hacı hacıyı Mekke’de, şeyh şeyhi tekkede, it iti her yerde bulurmuş.

*El, elin aynasıdır,

*Çalıydı çırpıydı yuvamdı, ayıydı mayıydı kocamdı…

*Deneye deneye alim, yenile yenile zalim olursun.

*Köpeğin duası tutsa gökten kemik yağar.

İyiyi önünüze, kötüyü arkanıza alın, sağlıkla kalın…

Dr.Füsun KOROĞLU ÇORAPÇIOĞLU